ભારતના ગુજરાતના દક્ષિણ ભાગમાં આવેલો ડાંગ જિલ્લો તેના લીલાછમ લેન્ડસ્કેપ્સ, આદિવાસી સંસ્કૃતિ અને નોંધપાત્ર જૈવવિવિધતા માટે જાણીતો છે. અહીં ડાંગ જિલ્લા વિશેના કેટલાક મુખ્ય મુદ્દાઓ છે:
ભૂગોળ અને આબોહવા
સ્થાન: ડાંગ ગુજરાતની સહ્યાદ્રી પર્વતમાળામાં (પશ્ચિમ ઘાટ) મહારાષ્ટ્ર રાજ્યની સરહદે આવેલું છે.
ભૂપ્રદેશ: જિલ્લો મુખ્યત્વે ડુંગરાળ અને જંગલોવાળો છે, જેમાં સમૃદ્ધ વનસ્પતિ અને પ્રાણીસૃષ્ટિ છે.
આબોહવા: આ પ્રદેશ ઉષ્ણકટિબંધીય આબોહવા અનુભવે છે, જેમાં ચોમાસાની ઋતુ દરમિયાન ભારે વરસાદ પડે છે, જે તેને ગુજરાતના સૌથી ભીના વિસ્તારોમાંનો એક બનાવે છે.
વસ્તી વિષયક
વસ્તી: ગુજરાતના અન્ય જિલ્લાઓની સરખામણીમાં ડાંગમાં વસ્તીની ગીચતા પ્રમાણમાં ઓછી છે.
આદિવાસી સમુદાયો: જિલ્લામાં મુખ્યત્વે ભીલ, ગામીત અને વારલી સમુદાયો સહિત આદિવાસી જૂથો વસે છે. આ જાતિઓ સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસો અને પરંપરાગત જીવનશૈલી ધરાવે છે.
અર્થતંત્ર
ખેતી: પ્રાથમિક વ્યવસાય ખેતી છે, જેમાં ચોખા, બાજરી અને વિવિધ ફળો જેવા પાકો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવે છે.
વનસંવર્ધન: તેના વ્યાપક વન આવરણને જોતાં, વનસંવર્ધન સ્થાનિક અર્થતંત્રમાં નોંધપાત્ર ભૂમિકા ભજવે છે.
પ્રવાસન: કુદરતી સૌંદર્ય અને આદિવાસી સંસ્કૃતિ પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. સાપુતારા જેવા સ્થળો, એક હિલ સ્ટેશન, લોકપ્રિય સ્થળો છે.
સંસ્કૃતિ
તહેવારો: હોળી પહેલા ઉજવાતા ડાંગ દરબાર જેવા સ્થાનિક તહેવારો આદિવાસી સમુદાયોની અનન્ય સાંસ્કૃતિક ઓળખને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
હસ્તકલા: આદિવાસી સમુદાયો તેમની વિશિષ્ટ હસ્તકલા માટે જાણીતા છે, જેમાં વાંસનું કામ, માટીકામ અને પરંપરાગત વારલી ચિત્રો સામેલ છે.
વહીવટ
શાસન: ડાંગ એ વિસ્તાર અને વસ્તી બંનેની દ્રષ્ટિએ ગુજરાતનો સૌથી નાનો જિલ્લો છે. જિલ્લાનું મુખ્ય મથક આહવામાં આવેલું છે.
જીજ્ઞાશાત્મક મુદ્દા
સાપુતારા: ગુજરાતનું એકમાત્ર હિલ સ્ટેશન, જે તેની મનોહર સુંદરતા, ટ્રેકિંગ પાથ અને આનંદપ્રદ વાતાવરણ માટે જાણીતું છે.
ગીરા ધોધ: એક મનોહર ધોધ જે ચોમાસાની ઋતુમાં ખાસ કરીને અદભૂત બની જાય છે.
વઘઈ બોટનિકલ ગાર્ડન: ઔષધીય વનસ્પતિઓ સહિત વિવિધ પ્રકારની વનસ્પતિઓનું ઘર.
પડકારો
વિકાસ: તેની કુદરતી સુંદરતા અને સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિ હોવા છતાં, ડાંગ માળખાકીય વિકાસ અને આર્થિક તકોને લગતા પડકારોનો સામનો કરે છે.
શિક્ષણ અને આરોગ્યસંભાળ: જિલ્લાના અંતરિયાળ અને આદિવાસી વિસ્તારોમાં ગુણવત્તાયુક્ત શિક્ષણ અને આરોગ્યસંભાળ સેવાઓની પહોંચ એ એક પડકાર છે.
સંરક્ષણ પ્રયાસો
વન્યજીવન: જિલ્લો પશ્ચિમ ઘાટનો એક ભાગ છે, જે યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે, જે તેની જૈવવિવિધતા અને વન્યજીવ સંરક્ષણના પ્રયાસો માટે જાણીતી છે.
ટકાઉ પ્રવાસન: સ્થાનિક સમુદાયોને લાભ અને કુદરતી પર્યાવરણની જાળવણી કરતા ટકાઉ પ્રવાસનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે પહેલ કરવામાં આવી રહી છે.
ડાંગ જિલ્લો કુદરતી સૌંદર્ય, સાંસ્કૃતિક સમૃદ્ધિ અને જૈવવિવિધતાનું અનોખું મિશ્રણ પ્રદાન કરે છે, જે તેને ગુજરાતની અંદર એક વિશિષ્ટ પ્રદેશ બનાવે છે.
